Бірінші дүниежүзілік соғыстың жаңғырығы

27.05.2025

Бүгін, 27 мамырда Екібастұз қаласына Венгрияның Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Отто Иван Рона келді. Сапардың мақсаты – «Богатырь Көмір» ЖШС аумағында табылған венгр әскери тұтқындарының жерленген орнына бару болды.

Әкімдік өкілдері мен компания басшылығымен бірге дипломат «Северный» және «Экибастузский» кеніштері аралығындағы ескі зиратты аралады. Бұл зиратты 2023 жылы маркшейдерлер Шолпан Әбдуалиева мен Мария Акимова тапқан болатын. Құлпытастардың бірінде венгр тілінде былай деп жазылған: «Йожеф Силаши, әскери тұтқын, 1891–1918. Қарулас жолдастарынан ескерткіш».
Өлкетанушы Иван Трухиннің айтуынша, 1915 жылы Екібастұзға Омбы мен Томбы өңірінен австро-венгр әскерінің 727 әскери тұтқыны жеткізілген. Тарихшы әрі қарай зерттеу жүргізу үшін археолог Виктор Мерцтің қатысуымен арнайы комиссияның келуін ұйымдастыруға бастамашы болды.Сонымен қатар, тағы екі құлпытас табылған – олардың бірі, болжам бойынша, итальяндық әскери тұтқынға тиесілі болуы мүмкін. Бұл жерлеу орындарының пайда болу және әскери тұтқындардың өлім себептерін әлі толық анықтау қажет.
Рона мырза бұл жаңалықты Венгрия Қорғаныс министрлігіне хабарлағанын және мүрде қалдықтарын одан әрі эксгумациялау мен отанына қайта жерлеу үшін бұл жерді осы қалпында сақтап қалу қажеттігін атап өтті. Венгрия елшісі сонымен бірге  Екібастұз тарихи-өлкетану музейіне және «Богатырь» кенішінің көру алаңына барды, онда компания басшысы Қайрат Рғайбек өндірістің ауқымы мен ерекшеліктері туралы толық ақпарат берді.